Fish Tank (2010)

Bunt przeciw samotności

Akcja „Fish Tank” osadzona zostaje na typowym, angielskim przedmieściu, pełnym nieprzyjaźnie wyglądających blokowisk i stłoczonych w nich ludzi. Reżyserka filmu, Andrei Arnold, podobnie jak wiele lat temu Kieślowski w Dekalogu, przenika z kamerą do jednego z typowych mieszkań. Wydaje się, że wybiera na swoich bohaterów ludzi trochę jakby przypadkowych, młodą matkę z dwójką dorastających córek, mamy bowiem wrażenie, że wokoło pełno jest podobnych, nie kompletnych i żyjących z dnia na dzień rodzin.

Główną bohaterką filmu jest zbuntowana piętnastolatka Mia, która została właśnie wyrzucona ze szkoły. Dziewczynie nieszczególnie zależy na edukacji, dlatego wolny czas trwoni na szwędanie się po osiedlu, bójki z rówieśniczkami i potajemne treningi hip-hopu. Chciałoby się powiedzieć, że w przypadku Mii sprawdza się przysłowie „niedaleko pada jabłko od jabłoni”. Jej młoda, nieco może ponad trzydziestoletnia matka żyje nie zauważając problemów dorastających córek. Sama pocieszenia szuka w alkoholu i w ramionach przelotnych kochanków, a dzieci traktuje raczej jako przeszkadzające meble, które w razie potrzeby należy zamknąć w pokoju, by nie przeszkadzały w imprezie „dorosłych”. W tej sytuacji nie dziwi więc często bulwersujące zachowanie Mii, która zła na całą otaczającą ją rzeczywistość reaguje na wszystko buntem, odrzuceniem, czy wulgaryzmem. Jednak usposobienie dziewczyny zaczyna się zmieniać w momencie, gdy poznaje najnowszego kochanka matki, Connora. Mężczyzna, chyba jako jedyny okazuje sympatię wobec obu młodych dziewczyn. Zabiera je na wycieczkę, pożycza pieniądze, okazuje zainteresowanie, ale co najważniejsze stara się normalnie z nimi rozmawiać. To właśnie owa „normalna” relacja międzyludzka, która początkowo wywiązuje się pomiędzy Connorem i Mią sprawia, że dziewczyna nabiera nieco ogłady i pokory. Zaczyna wierzyć we własne możliwości, rozwija swoją pasję, powoli dostrzega pozytywne strony życia. Niestety, Connor, nie sprosta pokładanym w nim nadziejom, w najmniej odpowiednim momencie, podczas upojenia alkoholowego, przekroczy pewną granicę, co pociągnie za sobą nieodwracalne skutki.

Oglądając film Andrei Arnold początkowo można odnieść wrażenie, że jest to kolejna, gorzka opowieść o trudach dorastania w blokowiskach. Jednak główna bohaterka, „młoda gniewna” okazuje się postacią wielowymiarową i nie do końca przewidywalną. W miarę rozwoju akcji, film zaczyna coraz bardziej przyciągać naszą uwagę. Sprawna narracja i doskonale oddająca klimat beznadziei kompozycja kadrów zdecydowanie działają na korzyść i pozwala uznać „Fish Tank” za dzieło więcej niż przeciętne.

W gruncie rzeczy „Fish Tank” to opowieść o doskwierającej samotności i potrzebie normalności, jakiej brakuje w mocno zdewaluowanym świecie. Choć Mia z pozoru nie potrafi nawiązać relacji zarówno z matką, jak i młodszą siostrą, tak naprawdę szuka miłości i zrozumienia. Codzienne zwroty w stylu „Nienawidzę cię” czy „Ty suko”, którymi się bohaterki wzajemnie obrzucają tak naprawdę znaczą: tęsknię, kocham, potrzebuje cię. Najlepszym na to dowodem jest wspólny taniec córek z matką w rytm hip-hopowych rymowanek, który wyraża znacznie więcej niż wypowiadane na co dzień słowa.

Warto podkreślić, że Andrei Arnold, laureatka Oskara za swój debiutancki, krótkometrażowy film „Osa” ma szczęście do aktorów. Znany ostatnio z „Bękartów wojny” Michael Fassbender jako Connor jest niezwykle kontrastowy – jednocześnie sympatyczny i wzbudzający życzliwość oraz nieprzewidywalny i niezrównoważony. Także młodziutka Katie Jarvis w roli Mii tworzy kreację bardzo wiarygodną i poruszającą.
„Fish Tank” nie jest filmem banalnym, zwłaszcza dlatego, że reżyserka nie pokusiła się o próby moralizatorskie. Dzięki temu, jej opowieść, choć mocno osadzona w brytyjskich realiach, zyskuje wymiar znacznie bardziej uniwersalny.

Tytuł oryginalny: Fish Tank
Reżyseria: Andrea Arnold
Scenariusz: Andrea Arnold
Zdjęcia: Robbie Ryan
Muzyka: –
Produkcja: Wielka Brytania
Gatunek: Dramat
Data premiery (Świat): 14.05.2009
Data premiery (Polska): 05.02.2010
Czas trwania: 124 minuty
Obsada: Michael Fassbender, Harry Treadaway, Jason Maza, Charlotte Collins