Zodiak / Zodiac (2007)

„…Tu Zodiak, wróciłem. Powiedz, że tu jestem, zawsze tu byłem. Ta miastowa świnia, Toschi, jest niezły, ale ja jestem sprytniejszy i lepiej by było, gdyby sobie odpuścił i zostawił mnie w spokoju. Czekam na dobry film o mnie. Kto mnie zagra? Teraz ja mam nad wszystkim kontrolę…” frag. listu z 24 kwietnia 1974 roku

Na ekrany sal kinowych tryumfalnie powraca David Fincher z utworem Zodiak. Ten sam reżyser zasłynął filmami Se7en (Siedem) oraz Fight Club (Podziemny krąg). Kto spodziewa się podobnej estetyki, zawiedzie się. Co prawda utrzymuje on styl mrocznego thrillera, ale brak w nim widowiskowości, czy wręcz wideoklipowych ujęć charakteryzujących dwie powyższe produkcje.

Jednym z głównych zarzutów wobec filmu jest czas seansu liczący blisko 2,5 godziny. Wiele osób idąc do kina nie było na to przygotowanych. Taka długość wydaje się nieunikniona, ze względu na formę, jaką podejmuję Fincher. Dzięki rozwlekłym dialogom, nastrojowej atmosferze, reżyser wciąga nas w wir śledztwa.. Z ogromną pieczołowitością rekonstruuje wydarzenia, bombardując nas informacjami.

Zodiak opowiada historię seryjnego mordercy (Zodiaca) terroryzującego San Francisco na przełomie lat 60. i 70. XX wieku Przypisał on sobie zabójstwo ponad 37 osób, jednakże pewnych jest tylko 7 ofiar – z czego dwie pozostały „tylko” ranne. Do rozwiązania zagadki ruszają detektywi policyjni (Ruffalo i Edwards), oraz dziennikarze San Francisco Chronicie. Morderca działa aktywnie od wielu miesięcy wysyłając do lokalnej gazety listy z żądaniem ich opublikowania.

Zodiak to nie tylko film doskonale ukazujący prace policji, ich sposób prowadzenia śledztwa, to także obraz narastającej psychozy wśród społeczeństwa, potęgowanej zarówno przez sprytnego Zodiaca, jak i same media. Bohaterowie filmu to ludzie popadający w obsesje, tracący właściwie wszystko, płacą ogromną cenę, by rozwiązać zagadkę. „Zwykła” sprawa kryminalna przeradza się dla nich w jedyny cel życia. Doskonale widzimy to na przykładzie Roberta Graysmitha, karykaturzysty z dziennika San Francisco Chronicie, który zgłębiając listy Zodiaca powoli niszczy swoje życie rodzinne. Poświęca śledztwu każdą wolną chwilę. Jeszcze dobitniej ukazuje nam to postać Paula Avery, dziennikarza kryminalnego, który nie radzi sobie z coraz bardziej skomplikowaną i przeciągającą sprawą, popada w alkoholizm, szarga własne dobre imię oraz zamyka sobie drogę do kariery. Za wygraną nie daje również policjant prowadzący śledztwo David Toschi, który do końca wierzy w ujęcie Zodiaca.

David Fincher filmem Zodiak nawiązuje do kina lat 70. Doskonale kreuje klimat wielkomiejskiej dżungli, przesiąkniętej nieprzyjemną duszną atmosferą. Reżyser odcina się od hollywoodzkich produkcji, które uwielbiają czynić z seryjnych morderców gwiazdy. Fincher skupia się raczej na sylwetkach psychologicznych Graysmitha, Avery’ego i Toschiego, próbując zrozumieć instynkty, demony ukryte w zakamarkach ludzkiej psychiki.

Ogromnym plusem filmu jest doskonałe aktorstwo. Na szczególną pochwałę zasługują Jake Gyllenhaal w roli Roberta Graysmitha. Aktor znany z Tajemnicy Brokeback Mountain i Jarhead’a udowadnia, że jest doskonałym artystą, wcielając się różnorodne i trudne kreacje. Uwagę zwraca mało znany do tej pory Mark Buffalo, który swoją rolą przyćmił samego Harry’ego Callahana z filmu Brudny Harry (który również tropił Zodiaca.)

Śledztwo w sprawie Zodiaca trwa do dziś. W 2004 roku odkryto nowe dowody – nieznane wcześniej listy mordercy. Zagadka czeka na rozwiązanie.

Tytuł oryginalny: Zodiac
Reżyseria: David Fincher
Scenariusz: James Vanderbilt
Zdjęcia: Harris Savides
Muzyka: David Shire
Produkcja: USA
Gatunek: dramat, kryminał, thriller
Data premiery (Świat): 02.03.2007
Data premiery (Polska): 15.06.2007
Czas trwania: 158 minut
Obsada: Jake Gyllenhaal, Robert Downey Jr., Mark Ruffalo