M*A*S*H (1972-1983) [RECENZJA]

Serial komediowy z ambicjami politycznymi i nie tylko. Zabawna i inteligentna satyra na temat życia chirurgów ze szpitala wojskowego w Korei podczas wojny na początku lat 50. Galeria interesujących postaci, które choć mają określone cechy charakteru, bywają czasami nieprzewidywalne. Na przestrzeni 11 lat zmieniał się nie tylko personel szpitala, ale też styl serialu. Pierwsze odcinki były bardziej komediowe, główni bohaterowie („Sokole Oko” i „Traper”) robili złośliwe kawały, popadali w konflikty, kombinowali, żartowali z kiepskiego jedzenia, podrywali pielęgniarki, w wolnych chwilach grali w karty lub oddawali się innym rozrywkom, marzyli o powrocie do domu, a kiedy nadlatywały helikoptery z rannymi (nazywane „wiatrakami”) zawsze byli gotowi do operacji. Ciężko przeżywali śmierć pacjentów, ale zdawali sobie sprawę, że wszystkich nie da się uratować, a nawet jak się uda, to tylko po to, aby z powrotem odesłać ich na front. W sezonach późniejszych humor nadal był wysokich lotów, ale często podejmowano też problemy polityczne, społeczne, psychologiczne. Zastanawiano się nad bezsensem wojny, niemal w każdym odcinku występują sceny na sali operacyjnej, które mają uzmysłowić widzom, że na wojnie każdego dnia przybywa rannych i zabitych. Kwestionowano decyzje dowódców, składano hołd żołnierzom, którzy zginęli, wyśmiewano się z wyższych oficerów i wojskowego regulaminu. Poruszano różne problemy społeczne, takie jak: rasizm, korupcja, eutanazja, alkoholizm, chciwość, nawet zdrada małżeńska. Niektóre tematy podejmowano w sposób ironiczny, z dystansem, tak jednak, aby nikogo nie urazić. Natomiast bardziej poważne tematy ujmowano w bardziej poważny sposób, bez szaleństw, bo nie wypadało inaczej (np. sceny na sali operacyjnej są pozbawione sztucznego śmiechu, charakterystycznego dla sitcomów). Chociaż przesłanie jest zdecydowanie antywojenne, a niektóre teksty – niepoprawne politycznie, to kilka motywów jest wyraźnie poprawnych politycznie, np. wśród często pojawiających się w epizodach pielęgniarek jest Murzynka Ginger i Azjatka Kellye, trudno też w serialu znaleźć Koreańczyka, który byłby negatywną postacią.

Najzabawniejszą i najlepiej zagraną postacią jest bez wątpienia „Sokole Oko” w doskonałej interpretacji Alana Aldy. Miał on wiernego przyjaciela, którym najpierw był „Traper”, a po jego odejściu – B.J. Hunnicut. Aby oderwać się od wojennej rzeczywistości, bohaterowie nie rezygnowali z zabaw i robienia złośliwych kawałów, gardzili też wojskiem. Mimo to nie ponosili za to poważnych konsekwencji, bo byli świetnymi chirurgami i bez nich na pewno szpital miałby gorszą skuteczność działania. Ponadto w serialu były też inne, bardzo różne charaktery:
– dowódcy MASH-a: podpułkownik Henry Blake i (po jego śmierci) pułkownik Sherman Potter – pierwszy był nierozgarniętym oficerem, nieradzącym sobie zbyt dobrze z obowiązkami, jego następca był bardziej stanowczy i bardziej zdecydowany, lepiej radził sobie jako dowódca;
– major Margaret Houlihan – przełożona pielęgniarek, dbająca o dyscyplinę, potrafi być wymagająca i wredna, ale czasami zaskakuje, ze wszystkich pracowników MASH-a przechodzi największą przemianę;
– major Frank Burns – egoistyczny, kiepski chirurg przywiązujący dużą wagę do wojskowego regulaminu, najbardziej negatywna postać w serialu;
– major Charles Winchester – arystokrata, ceniący spokój i muzykę klasyczną, mimo że zastąpił Franka Burnsa jako przeciwieństwo dla „Sokolego Oka”, miał tylko inne niż on („Sokole Oko”) zainteresowania, ale podejście do wojny i wojska miał podobne, więc czasami dochodziło między nimi do porozumienia;
– kapral „Radar” O’Reilly, pełniący rolę łącznościowca i pisarza;
– kapral Max Klinger – przebiera się za kobietę w nadziei, że zostanie uznany za chorego psychicznie i odesłany do domu, po odejściu Radara zastępuje go na miejscu łącznościowca i pisarza;
– ojciec Mulcahy – ksiądz próbujący pocieszać rannych żołnierzy oraz lekarzy, którzy mają jakiś problem, służy radą, pomaga przy operacjach;
– major Sidney Freedman – lekarz-psychiatra, który był wzywany, kiedy ktoś z personelu lub rannych żołnierzy miał poważny problem psychiczny, np. załamanie nerwowe.

Ich wzajemne relacje, kłótnie i żarty dostarczają rozrywki i poprawiają humor, ale zmuszają też do refleksji i do zadania ważnych pytań dotyczących nie tylko wojny. Mimo, że akcja rozgrywa się podczas starć w Korei, wyraźnie widoczne są aluzje do wojny w Wietnamie. W latach 70. wojna w Wietnamie jeszcze trwała, dlatego nie wypadało o niej kręcić komedii – stąd umiejscowienie akcji w Korei. To samo dotyczy kinowej wersji w reżyserii Roberta Altmana (MASH, 1970). Jednak film Altmana pod każdym względem przegrywa z wersją serialową. Zdecydowanie jest to najlepszy serial XX wieku.

Tytuł oryginalny: M*A*S*H
Reżyseria: Gene Reynolds, Hy Averback, Don Weis, Jackie Cooper, Alan Alda i inni
Scenariusz: Larry Gelbart, Laurence Marks, Alan Alda, Gene Reynolds, James Fritzell, Everett Greenbaum, David Isaacs i inni
Zdjęcia: William Jurgensen
Muzyka: Johnny Mandel
Produkcja: USA
Gatunek: Komedia
Liczba sezonów: 11 sezonów 251 epizodów po 25 min., Goodbye, Farewell, and Amen 150 min.
Obsada: Alan Alda , Wayne Rogers, Mike Farrell, McLean Stevenson, Harry Morgan, Loretta Swit, Larry Linville